مقدمه
یکی از مشکلات متداول در ساختمانها، صدا دادن لوله پنجلایه بهصورت تقتق، کلیک یا ضربه است. این صدا معمولاً هنگام عبور آب گرم یا سرد ایجاد میشود و نشانهای از انبساط حرارتی، نصب نادرست یا فشار نامتعادل آب است. ادامه این وضعیت میتواند به آسیب به اتصالات، نشت آب و کاهش عمر لولهکشی منجر شود. در این مقاله به زبان ساده بررسی میکنیم که چرا لوله پنجلایه صدا میدهد و چه روشهایی برای رفع و پیشگیری از آن وجود دارد.
لوله پنجلایه چیست و چرا صدا تولید میکند؟
لوله پنجلایه (Five Layer Pipe) ترکیبی از پلیمر و آلومینیوم است که برای انتقال آب در سیستمهای بهداشتی، گرمایشی و سرمایشی استفاده میشود. این لوله از پنج بخش تشکیل شده است:
- لایه داخلی پلیاتیلن (PEX یا PE-RT)
- چسب مخصوص اتصال
- لایه میانی آلومینیومی
- چسب دوم
- لایه بیرونی پلیاتیلن مقاوم
بهدلیل تفاوت انبساط حرارتی میان آلومینیوم و پلیمر، تغییر دمای آب باعث کشش یا جمعشدگی در مسیر لوله میشود و در صورت نصب نادرست، صداهای ضربهای یا کلیک شنیده میشود.
دلایل اصلی صدا دادن لوله پنجلایه
۱. انبساط و انقباض حرارتی
رایجترین علت صدای لوله پنجلایه، تغییر دمای آب است. لوله هنگام عبور آب گرم منبسط میشود و اگر فضای آزاد کافی نداشته باشد، به بستها یا دیوار فشار وارد میکند و صدای تقتق ایجاد میشود.
راهکار: استفاده از بستهای لغزنده (Slide Clamp) و پیشبینی مسیر انبساطی در طراحی لولهکشی.
۲. نصب نادرست بستها
اگر بستها بیش از حد محکم بسته شوند یا فاصله استاندارد (هر ۷۰ تا ۸۰ سانتیمتر) رعایت نشود، لوله نمیتواند حرکت طبیعی خود را انجام دهد و تولید صدا میکند.
راهکار: تنظیم فاصله بستها و استفاده از بستهایی با نوار لاستیکی یا فنری برای جذب ارتعاش.
۳. عبور لوله از دیوار یا کف بدون غلاف
عبور مستقیم لوله از بتن یا گچ بدون غلاف پلاستیکی یا فوم نرم، باعث اصطکاک هنگام انبساط میشود.
راهکار: حتماً در محل عبور لوله از دیوار و کف از غلاف نرم یا فوم ضداصطکاک استفاده کنید.
۴. تغییر ناگهانی فشار آب
افت یا افزایش فشار سریع (پدیده ضربه چکشی) یکی از دلایل صدای لوله است. این صدا شبیه کوبش ناگهانی یا لرزش شدید در لولههاست.
راهکار: نصب ضربهگیر هیدرولیکی (Water Hammer Arrestor) در ورودی آب ساختمان یا کنار شیرهای اصلی.
۵. استفاده از لوله یا اتصالات بیکیفیت
برخی برندهای متفرقه از مواد بازیافتی یا چسب ضعیف بین لایهها استفاده میکنند که در اثر حرارت تغییر شکل داده و صدا تولید میکند.
راهکار: خرید لوله از برندهای معتبر دارای استاندارد ISIRI 12753 و ISO 21003 مانند نیوپایپ، سوپرپایپ یا ایزوپایپ.
۶. نبود عایق صوتی در مسیر لولهکشی
در ساختمانهای مسکونی، عبور لوله از دیوارهای نازک یا سقف کاذب باعث انتقال صدا میشود.
راهکار: عایقکاری مسیر لوله با فوم صوتی یا عایق حرارتی پلیاتیلن.
روشهای رفع صدای لوله پنجلایه
| علت صدا | راهکار پیشنهادی | نتیجه مورد انتظار |
|---|---|---|
| انبساط حرارتی | بست لغزنده و مسیر انبساطی | کاهش صدای تقتق |
| فشار ناگهانی | نصب ضربهگیر هیدرولیکی | حذف صدای کوبشی |
| عبور از دیوار | غلاف پلاستیکی یا فوم نرم | حذف صدای سایشی |
| بست محکم | تنظیم فاصله ۷۰ تا ۸۰ سانتیمتر | آزاد شدن حرکت لوله |
| لوله بیکیفیت | استفاده از برند استاندارد | دوام و سکوت بیشتر |
| نبود عایق | نصب فوم صوتی اطراف لوله | جلوگیری از انتقال صدا |
نکات اجرایی مهم برای کاهش صدای لولهها
- از نصب لوله در دمای پایین یا محیط مرطوب خودداری کنید.
- هنگام عبور از کف یا دیوار، حتماً غلاف محافظ قرار دهید.
- در سیستم گرمایش از کف از نوار انبساطی کنار دیوار استفاده شود.
- مسیر لولهها را با فاصله از المانهای سازهای (مانند تیر یا ستون) طراحی کنید.
- تست فشار را قبل از پوشاندن دیوار انجام دهید تا صداها قابل تشخیص باشند.
نکات کلیدی
بهترین روش برای رفع صدای لوله پنجلایه، استفاده از بستهای لغزنده، عایق صوتی و ضربهگیر فشار است تا لرزش و انبساط لوله جذب شود.
اصلیترین علت صدا دادن لوله پنجلایه، انبساط حرارتی و نصب نادرست بستها است که با رعایت فاصله استاندارد و استفاده از غلاف پلاستیکی برطرف میشود.
برای جلوگیری از صدای تقتق لوله در دیوار، مسیر عبور باید دارای فوم صوتی و فضای آزاد برای حرکت لوله باشد.
سوالات متداول (FAQ)
چرا لوله پنجلایه صدا میدهد؟
بهدلیل انبساط حرارتی، تغییر فشار آب یا نصب نادرست بستها. این عوامل باعث لرزش و تماس لوله با سازه میشوند.
چگونه صدای لوله آب گرم را برطرف کنیم؟
با نصب بست متحرک، غلاف پلاستیکی و کاهش فشار ناگهانی آب توسط ضربهگیر هیدرولیکی.
آیا صدا دادن لوله خطرناک است؟
در کوتاهمدت خیر، اما در بلندمدت میتواند به شکستگی اتصالات یا نشت آب منجر شود.
چه نوع لولهای کمصداتر است؟
لولههای پنجلایه استاندارد با هسته آلومینیومی ضخیمتر و چسب باکیفیت، کمصداتر از مدلهای معمولی هستند.
آیا عایق صدا برای لوله ضروری است؟
بله، در آپارتمانها و ساختمانهای چندطبقه، عایقکاری صوتی باعث کاهش نویز بین واحدها میشود.
لا تعليق